Ираида Вдовинӑна, чӑваш юррисене пухакана тата юрлакана, вулакансенчен чылайӑшӗ ҫак сӑнӳкерчӗкре палласа илчӗ пулӗ. Мускаври "Мелодия" фирма кӑларнӑ виҫӗ пластинкӑна иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче кашни килте тенӗ пекех ҫавӑрттаратчӗҫ, юрӑҫ сасси Чӑвашрадиопа кун сиктерсе тенӗ пек янӑратчӗ. 1985 ҫулта вӑл пухнӑ 222 юрра уйрӑм кӗнекен те пичетлесе кӑларнӑччӗ.

Кӑшт маларах Чӑваш телевиденийӗ Ираида Вдовина пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен киноочерк ӳкерме пуҫланӑччӗ. Сценари авторӗ пулнӑ май Ҫӗрпӳ районӗнчи Иккӗмӗш Туҫа ялне ҫитсе килтӗм.

Далее...

(Краткий отзыв на книгу о танкисте Коновалове)

Об уникально умном и смелом подвиге Героя Советского Союза танкиста Семена Васильевича Коновалова (1920–1989) на фронтах Великой Отечественной войны писаны книги (Д.С. Ибрагимов. Противоборство. Москва, 1989), показан художественный фильм («Несокрушимый», 2018, в роли Коновалова известный артист Андрей Чернышов), снят документальный телесюжет («Легенды армии: Семен Коновалов», 2018), подробно рассказано в книге-альбоме «Чуваши Татарстана» (Чебоксары, 2006, с очерками на чувашском и русском языках, с фотографиями).

Далее...

Таврапӗлӳ кӗтесӗ

2005 ҫулхи ута уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче мана А.Н. Николаев-Аслут журналистика ветеранӗпе курса калаҫма тӳр килнӗччӗ. Ҫавӑн чухне вӑл С.А. Артемьев учитель-фронтовикпа туслӑ пулнине пӗлтӗм. «Кун пирки асаилӳ ҫырсан аванччӗ», – терӗм ӗҫтешпе сывпуллашнӑ чух. Тепӗр кунах вӑл телефонпа шанкӑравларӗ, «заданине» пурнӑҫлани ҫинчен пӗлтерчӗ. Анчах вӑл асаилӳ мар, вырӑсла тӗрленчӗк ҫырнӑ иккен. Унти хӑш-пӗр фактсене тӗрӗслес тӗллевпе алҫырӑвне ялти юлташсене вулаттартӑм.

Далее...

Известный археолог Евгений Петрович Михайлов (9 июня 1958 г.р.) удосужился многих добрых слов по этнографическим научным исследованиям и по тихому, скромному чувашскому характеру. Он долго заведовал отделом археологии в Чувашском научно-исследовательском институте (теперь ЧГИГН), всю трудовую деятельность связал с ним и продолжает там работать.

В республике в одно время остался единственным «врожденным» археологом. Его ценил и берег директор института доктор наук академик Алексей Трофимов.

Далее...

Валерий Алексин

«Эпӗ кӗнекешӗнех килнӗ пулӗ ҫак тӗнчене. Ӑна хаклама тата ӗмӗрлӗх упрама. Тата ӑна кам та пулин хапсӑнасран сыхласа пурӑнма…» Ҫапла ҫырнӑ чӑваш халӑх ҫыравҫи Хветӗр Уяр хӑйӗн ӗҫӗ-хӗлне кун-ҫул тӳпинчен хакласа. Ҫак йӗркесене автор хӑй пирки анчах мар, хӑйӗн аслӑ хӗрӗ пирки те каланӑ пулас. Луиза Федоровнӑн пӗтӗм пурнӑҫӗ кӗнеке ҫӳлӗкӗсем хушшинче иртнӗ теме пулать. Миҫе ҫухрӑм утнӑ-ши вӑл кӗнеке урамӗсемпе? Ҫак ҫул, тен, инҫет Сахалина кайса килме те ҫитӗ.

Ҫӗрпӳри культурӑпа ҫутӗҫ училищине хӗрлӗ дипломпа пӗтерсен вӑл Ленинградри библиотека институтне вӗренме кӗнӗ.

Далее...

Умсӑмах

Чӑваш халӑх ҫыравҫин Хӗветӗр Уярӑн 110 ҫулхи юбилейне паллӑ тума хаҫат-журнал пӗлтӗрех хатӗрленме пуҫланӑччӗ. «Тӑван Атӑл» ҫулталӑкӗпех сӑмах ӑстин паллӑрах илемлӗ хайлавӗсемпе публицистикине номертен номере парса пычӗ, вӗсене Юрий Артемьев критик паянхи куҫпа пӑхса ӑнлантарса, хакласа пычӗ. Тӗпрен илсен аван ӗҫ пулчӗ ку. Ҫак пуҫаруран «Чӑваш халӑх сайчӗ» те тӑрса юлмарӗ. Малтанах «Ӑҫта эс, тинӗс» калав историйӗ» асаилӳ тухрӗ, ӑна 5 пин ытла вулакан уҫса пӑхнӑ, вӗсенчен чылайӑшӗ хайлава вуласа тухнӑ пулӗ тетӗп.

Далее...

Воспоминания об В.И. Агееве

Нынешний год начался для нас с большой потери – ушёл из жизни великий сын чувашского и российского народов, член Союза художников СССР (1970), заслуженный художник Чувашской АССР (1977) народный художник Чувашской АССР (1986), почётный академик Академии Атманософии (1995), один из самых значительных чувашских художников XX-XXI столетий Владимир Иванович Агеев.

Владимир Иванович родился в с. Большие Яльчики Яльчикского района 2 апреля 1932 года.

Далее...

Ҫак статья (Анатолий Юман сӑвӑҫ ӑна очерк тенӗ) пирки пуҫланнӑ калаҫӑва малалла тӑсма кирлине эпӗ вулакана систерсе хӑварнӑччӗ. Вӗҫӗ ҫукчӗ-ҫке-ха, «хӳрине» такам татса илнӗ (е ҫухатса хӑварнӑ). Машинкӑпа ҫапнӑ хыҫҫӑнхи виҫҫӗмӗш-тӑваттӑмӗш копийӗсем выртса юлман-ши? Ҫыравҫӑн еткерлӗхне Паянхи истори архивне панӑ, тен, ҫавӑнта «чакаланса» пӑхас?

Ку архивра ӗҫлесе пӑхни пирки самай кӑсӑк статья ҫырма пулать, анчах унталла сулӑнасшӑн мар эпӗ. Кӗскен каласан, очеркӑн машинкӑпа ҫаптарнӑ копийӗсем тупӑнчӗҫ Уяр хучӗсем хушшинче, анчах эпир шыракан вӗҫӗ унта та ҫук.

Далее...

(хӳхлев)

Ҫаврӑнса пӑхсан кашни ҫыннӑн савӑнмалли те, хурланмалли те курӑнать. Сӑнӳкерчӗксене сӑнаса шутлатӑп.

... Студент ҫулӗсенчи йывӑр вӑхӑтра, иртнӗ ӗмӗрӗн аллӑмӗш ҫулӗсенче, пиччесемпе аппана чӑрмантарма тивнӗччӗ манӑн. Аппапа йысна Шупашкарта хӑйсен йӑвине ҫавӑрчӗҫ те, вӗсем патне кайса нушана ирттереттӗм вара.

Аппан хӗрачи пӗчӗккӗччӗ. Ӑна чӑвашла «хӗрчче» теттӗм те, йышӑнмастчӗ: «Мӗнле хӗрчче? Эпӗ Лена ятлӑ» тетчӗ.

Далее...