Электронлă вулавăш

Ачасем, шăри-шари çухăрса, амăшĕсем çумне пырса йăпшăннă. Тӳпелешӳ пуçланса кайнă. Лисук инкĕшĕсемпе пĕрле килкартине тухса тарнă, уçă алăкран хуняшшĕпе хунямăшĕ тем те пĕр каласа ылханса çухăрни илтĕннĕ. Пукансем çĕмĕрĕлсе пĕтсен, чӳрече чалтăртатса вансан, шăпланнă пӳртрен Лявук сиксе тухнă — пит çăмартисемпе çамки суранланнă, çурса пĕтернĕ юнлă кĕпи хулпуççисем çинчен ӳкес пек аран çакăнса тăнă; вăл килкартинче чупкаласа çӳренĕ, пахчана тухса кайнă.

— Вĕлеретĕп! — тесе кăшкăрнă, вĕлерме те пултарнă, анчах арăмне ниçта та тупайман.

Инкĕшĕсем ăна витери валашка айне пытарнă, тепĕр кун та Лявука кăтартман, хăйсен ялĕнчи пĕр туслă килте кĕлетре усранă.

— Лисук ăçта, инкесем? — йăвашшăн ыйтнă Лявук.

— Пĕлместпĕр, — тенĕ лешсем.

— Тупса парăр!

— Тупсан?

— Киле килтĕр.

— Вара хĕнетĕн-и?

— Акă хĕвел, хĕнеместĕп, — сăхсăхса илнĕ Лявук.

— Çăкăр çырт та тупа ту! — тенĕ аслă инкĕшĕ, хунямăшĕ тӳпелешӳ хыççăн питĕрмен сĕтелтен çăкăр татăкĕ илсе тухнă та Лявука тыттарнă.

— Хĕвел умĕнче чăн сăмахăма калатăп, манăн алă Лисука тивмĕ, — тенĕ Лявук, çăкăр çыртса.

Килне тарма хатĕрленнĕ Лисука инкĕшĕсем ӳкĕтленĕ, вара вăл, хăйĕн тусĕсен кăмăлне хуçас мар тесе, пуян киле таврăннă, хунямăшпе те, хуняшшĕпе те калаçман, инкĕшĕсемпе пĕрле тăвар тӳме тытăннă. Каçалапа инкĕшĕсем кĕпе чӳхеме çырмана кайсан, Лявук кăвайтă пухса çӳрекен Лисука ĕнсинчен пырса çапнă та анратса ӳкернĕ, уринчен те, çивĕтĕнчен те тытса сĕтĕрсе çӳренĕ, урипе те тапнă, аллипе те çапнă.

Ашшĕпе амăшĕ килкарти варринче пăхса тăнă, пĕрин хыççăн тепри кăшкăрса илнĕ:

— Хытăрах, Лявук!

— Чĕлхине çырттăр!

— Пирĕн ырлăхра урса ан кайтăр!

Килĕнче тĕп хуçа пулма ĕмĕтленсе пурăнакан Лявук кĕрхи хĕрлĕ хĕвел умĕнче çăкăр çыртса тупа тунине манса кайнă, ашшĕ-амăш умĕнче ырă ятлă пулса тăнă; чĕп чĕрĕ юна ӳкнĕ Лисук килкарти варринче курăк çинче тăсăлса выртнă, ĕсĕклесе макăрнă. Инкĕшĕсем çырмаран килсен, шалт тĕлĕннĕ, халтан кайнă Лисука вырăн çине илсе кайса вырттарнă, калаçмасăр тарса çӳрекен Лявука кĕлетпе вите хушшинче хупăрласа илнĕ.

— Хĕвелтен те, уйăхран та, çăкăртан та пысăк-и эсĕ? — тенĕ аслă инкĕшĕ, хăратма юри кĕвенте тытнă.

— Хĕвел çине суратăп эпĕ. Пĕлетĕр-и, çара пакартасем? — Лявук хăйне паттăр тыткаласа кулса илнĕ. — Сире пурне те вырттарса хĕнемелле, чуман шухăшсене пуçăрсенчен кăлармалла.

— Апла эсĕ, Лявук, кинĕн шухăшне пуçран кăлартăн пулать, — вăтам инкĕш Лявук умне пырса тăнă. — Çавăн пек чипер хĕр мĕншĕн сан пек ухмаха качча тухнă-ши?

— Эпĕ ухмах-и?

— Ухмах та йĕрĕнчĕк! — вăтам инкĕшĕ ăна питĕнчен лач сурнă.

— Эп сана вĕрентĕп! — Лявук çапма хатĕрленнĕ.

— Ăçтиçук! — тенĕ те аслă инкĕшĕ, Лявука çурăмĕнчен кĕвентепе тăсса илнĕ.

— Ай-ай! — кăшкăрса илнĕ Лявук, вăйлă та çилĕллĕ инкĕшĕсенчен хăраса ӳкнĕ, халăх курасран вăтанса, урамалла тарман, пахча урлă чупса çырмана анса кайнă, пиччĕшсем тӳнккесрен шикленсе пĕр талăк хушши килне таврăнман, таçта çапкаланса çӳренĕ, Елпике патĕнче ĕçсе-ӳсĕрĕлсен, хăйне паттăр пек туйнă, ирхине килкартине пырса кĕнĕ.

Çурт хуçи пулма ĕмĕтленекен Лявука пиччĕшсем икĕ аллинчен те ярса тытнă.

— Малтан урăл, кайран хĕнетпĕр. Ӳсĕр чух ыратнине сиссе юлаймăн, — тенĕ вĕсем ăна, унтан тулли шыв каткине пуçхĕрлĕ чиксе кăларнă та пĕр шарламасăр нумайччен хĕненĕ; ашшĕпе амăшĕ, хăйсене те лекесрен шикленсе килтен тухса тарнă. Ытла та хытă ишнĕ хыççăн Лявук килкартинче çӳрекеленĕ, анчах чылай вăхăт урама тухса курăнман.

Лисук инкĕшĕсемпе пĕрле сивĕ чăланта пурăннă, пĕр эрне хушшинче кăштах самайланнă та тăр кăнтарлах çухалнă, Йĕлмекассине те пырса кĕмен.

— Килĕ те çурт-йĕре тустарĕ, — шухăшланă Лявукĕ Лисук салтака кайни çинчен илтсен.

Халĕ ĕнтĕ вăл Лисукран кăна мар, пуринчен те, пиччĕшĕсемпе инкĕшĕсенчен те хăрарĕ: «Тытĕç те саккун аллине парĕç, вара пĕтĕм мул вĕсен аллине юлĕ», — шутларĕ вăл, кăвак çутă килсенех чӳречерен тухнă вăхăтра.

Хĕрлĕ те ула-чăла улатакка пĕр çӳлелле сирпĕнсе, пĕр аялалла анса уçланкă урлă вĕçсе каçрĕ. Çара та хура йывăçсем хушшинче хĕрлĕ пилеш курăнчĕ; ун çинче пĕр ушкăн ăсан ларнине курчĕ Лявук, çĕрĕпех пĕр чикарккă хыççăн теприне чĕртсе туртнипе йӳçсе кайнă çăварĕ апат тутине маннăччĕ, анчах ирхи хĕвел çутинче татах та хĕрлĕрех ялкăшакан пилеш унăн сĕлекине кăларчĕ, тахçанах хăвăрăлса çитнĕ хырăмĕ ыратнă пек те пулчĕ, пыршисем пакăртатса илчĕç. Вăрмана кĕрсе, юр айĕнчи çапăсене шатăртаттарсанах, шуйханнă ăсансем вĕçсе кайрĕç. Лявук инçех мар каçăрăлса тăракан йывăç çине пăхса тăчĕ, вара пилеш туратне туртса антарчĕ, йывăçа силлентерчĕ, пас çăнăх пек тăкăнчĕ, ĕнсе хыçне кĕрсе, ӳт-тире çӳçентерчĕ. Шăнса кайнă пилеш çырлисем çăварĕнче йӳçĕ тутă кăларса ирĕлнĕ чухне Лявук, такам килсе тухасран шикленсе, йĕри-тавра пăхкаларĕ, пилеш татса кĕрĕкпе шăлавар кĕсйисене тултарчĕ, вăрманти туратсем шăтăртатнине илтрĕ те юр çине выртрĕ. Çырмаран туллатнă, кĕрĕк пиншак тăхăннă çын йĕлтĕрне шутарса хăпарчĕ, икĕ туйи çине тĕрĕнсе, хăвăрт иртсе кайрĕ. Лявук хăрăк туратсем пуçтарса çӳрерĕ, темиçе çĕклем чӳречерен пăрахрĕ те хăй те кĕрсе кайрĕ.

— Хĕвеллĕ кун кăмака хутсан, мăрье тĕтĕмĕ вăрман çине хăпарĕ, таçтан та курăнĕ, — тесе шухăшласа кĕтесри улăм çинче выртрĕ вăл. Сивĕ пилеш пĕрре те тăрантармарĕ, хырăмне алхастарса кăна ячĕ. Лявук тĕпсакайне анса кайрĕ, тахçанах пăрахăçа тухнă рамăллă та ахаль кивĕ вĕллесен ăшĕсене пăхкаларĕ, — карас таврашĕ тупаймарĕ, тип-типĕ тăпрана аллипе темиçе çĕрте те чакаласа тухрĕ, кĕтесре сиксе тухнă пĕчĕк çĕр улмине кăчăртаттарса çисе ячĕ, каллех çĕре тăрмаларĕ те кулса ячĕ. Утар хуçи çĕр айне çĕрулми нумай пытарса хăварнă иккен.

— Выçă вилместĕп, — терĕ те вăл кĕтессе кукăрăлса выртрĕ, хӳтĕ тĕпсакайĕнчен тухас темерĕ, çывăрса кайрĕ.

Вăл вăранса пӳрте тухрĕ, улăма кăштах сирсе, чӳречерен пăхрĕ, тĕттĕм тӳпери çăлтăрсем кушак куçĕсем пек курăнса кайрĕç. Хутса янă кăмака тĕтĕм кăларкаларĕ те шăтăртатса çунма тытăнчĕ, васкаса кăвар çинех пăрахнă çĕрулмирен пыра кăтăклакан тутлă ĕнĕк шăрши тухрĕ. Вăл çĕрулмисене пиçнĕ-пиçмен çисе пычĕ, кĕлне турчкапа айккине шăлса хучĕ, кăмака тулли кăвайт чикрĕ те пӳрт мунча пек хĕрсе çитичченех çунтарчĕ, чӳрече шăтăкне татах улăм чикрĕ, вăхăта та пĕлес темерĕ, кăмака çумне выртрĕ те ырă ыйхă тĕнчине пырса кĕнĕ пек çывăрса кайрĕ.

Вăл эрне хушши пӳртрен пĕрре те тухмарĕ, каçсерен вут çунтарчĕ, çĕрулми пĕçерсе çирĕ. Тăвар çукки тарăхтарса çитерни ытла пысăк инкек марччĕ. Яланах кĕл айĕнче сыхланса тăракан кăвар сӳнсе ларни ăна ăшă пӳлĕмрен хăваласа кăларчĕ. Вăл ашшĕ килне çулсăр-мĕнсĕрех çĕрле, алтăр çăлтăр пăртакçă ӳпĕннĕ вăхăтра утрĕ, килкартине пахча енчен пырса кĕчĕ, сиксе ӳкес пекех хаяр вĕрекен Ламсура кăшт кăна шăхăрчĕ те мăйĕнчен лăпкарĕ. Ашшĕпе амăшĕ чылайранпа ĕнтĕ ывăлĕсемпе кинĕсенчен уйрăлнă, хĕлле путексемпе пăрусене усрама тунă пĕчĕк пӳртре пурăнаççĕ.

Чӳрече кĕленчине шăкăр-шăкăр тутарчĕ Лявук.

— Кам унта? — илтĕнчĕ ашшĕ сасси.

— Эпĕ, — Лявук кĕленче çумне тутисене тытса пăшăлтатса каларĕ.

Ашшĕ икĕ пĕчĕк чӳрече умне сăхмансем карса тухрĕ те шăши куç лампине çутрĕ.

— Аннӳ ялан сан çинчен шухăшлать, анраса çитнĕ чух кăна ыйха каять, — терĕ те ашшĕ кăмака çумĕнчи сак умне пычĕ: — Амăш, э, амăш, Лявук килчĕ, — терĕ.

— Э-э... — тесе вăрăммăн анасласа илчĕ амăшĕ, урисене сак çине хурса ларчĕ. — Эпĕ тĕлĕкре теттĕм, Лявук чăнах та килнĕ-çке. Эх, ачам, ăçтан килсе тухма пĕлтĕн-ши? Сана эпĕ тĕлĕкре вилĕ куратăп, çул хĕррине йăванса кайнă пек, шурă пирпе пĕркеннĕ пек. Каюра Тимахвипе çыхланса кайман пулсан, халĕ те килте пурăнаттăн, ниçта тарма та сăлтав пулмастчĕ.

Лявук ашшĕ-амăшпе калаçса ларнă чух Каюра Тимахви мĕнле вилни çинчен те, Йĕлмекассисем Варламăн, сăсăлне вĕçтерме тытăнни çинчен те тĕпĕ-йĕрĕпех пĕлчĕ, анчах кăмăлне çĕклентерекен хыпар-хăнар пулмарĕ.

— Эсĕ, ачам, ял çине тухса ан çӳре, — терĕ ашшĕ. — Самана хаяр, камунсем тытĕç те персе пăрахĕç. Пиртен инçетри ялсенче пуянрах çынсем халăх пухма тытăннă теççĕ, пăлхавсем пулса иртнĕ, кунталла та килсе тухмалла тесе калаççĕ. Ярман патши камунсене хирĕç вăрçă пуçланă, тет. Антихристсен саккунĕ арканма тытăнсан сик те тух вара, ачам, камунсене кас та çап!

Лявук пилĕк-ултă шăрпăк илчĕ, хутаçне çăнăхпа кĕрпе, сухан тата пĕр пĕчĕк хуран чикрĕ, тухса кайма хатĕрленчĕ.

— Манăн вăхăт çитрĕ ĕнтĕ, аттепе анне, — терĕ вăл автансем малтанхи хут авăтса ярсанах. — Шуйттан автан сассине илтсенех тарса пытанать, тет, вупăр хăй шăтăкне кĕрсе выртать, тет.

— Çул çине тухса кайнă чухне, ачам, усал япаласене ан асăн ĕнтĕ, сăхсăх, — терĕ амăшĕ, кăмака шăтăкĕнчен çăм алсиш илсе пачĕ. — Ăшăнса çӳре, Лявук.

— Чăнах та, шуйттана тухса кайрăм ĕнтĕ, малтан хăраттăм, халĕ çĕрле лайăхрах пек туйăнать. Хĕвел тухсанах, чунăм хăй вырăнĕнче мар пек, вăркасах тăрать. Çынсенчен хăратăп, анне, шуйттансенчен мар.

— Эй, хăрамасăр, ачам. Çын усалланса кайрĕ, пĕр-пĕрин çине сикме тытăнчĕ. Çĕр çинче çылăх нумай, тет, çуркунне çимĕк тĕлĕнче çынсене юриех аçа çапса çумăр çумалла тет, — амăшĕ мăкăртатса ларчĕ, сăмахне каламассерен сăхсăхрĕ.

— Атте, тĕр-тĕр пуçланса кайсанах, эсĕ ман пата чупса пыр. Хăвалăх вăрманĕнчи утар çуртĕнче пурăнатăп. Камунсене вĕлернĕ чух тăрса юлас марччĕ, — терĕ те Лявук пĕчĕк пӳртрен тухрĕ, хыçĕнчен пыракан Ламсура пĕр татăк çăкăр ывăтса пачĕ.

Вăл уçланкăри пӳртре чипер çисе пурăнчĕ, каçсерен вăрманта çӳрерĕ, кун ячĕсене манса кайрĕ, çĕрле те, кăнтăрла та ашшĕ хаваслă хыпар илсе килессе кĕтрĕ. Çапла тепĕр эрне иртсе кайрĕ.

— Çеркки тем пĕлни çинчен Тимахви калаçкалатчĕ, — шухăшларĕ Лявук, çавăнпа çĕрле тухса Çеркки патне утрĕ, вăйран кайса пынине сиснĕçем сиссе пычĕ, ӳчĕ вĕриленсе кайрĕ, пуçĕ ыратма тытăнчĕ. Вăл уйăх çутă чухне çырмара тайкаланса тăчĕ, уйăха хура пĕлĕт хупласа илсенех, Çеркки пахчине кĕчĕ, урамра улахран таврăнакан çамрăксем: «Эй, çил вĕрет, çил вĕрет те, çил çĕклентерсе ярать» тесе юрланине илтрĕ те килкартинелле утма шикленчĕ, мунчана кĕрсе кайрĕ.

— Чирлерĕм иккен, — терĕ Лявук, сивĕ мунчара тарласа кайрĕ, урайне выртрĕ, тĕлĕрсе кайнă-кайман хăрушă тĕлĕксем курчĕ.

Пĕчĕк тĕнĕрен пăртакçă çутă кĕме тытăнчĕ, пĕр çын мунчан малти пӳлĕмне пырса кĕчĕ, шăпăрпа шăлкаларĕ те хăйĕнпе хăй калаçрĕ. Лявук Çерккине сассинчен палласа илчĕ.

— Эх, пурнăç! — хытах каларĕ Çеркки, ахлатса сывласа илчĕ. — Малалла мĕн курассисем пур-ши-ха? Совет ĕмĕрĕ çерçи сăмси пекех кĕске текен сăмах çӳрерĕ. Камунсем халĕ пуянсене ярса илчĕç те сывлама та памаççĕ. Вĕсене хирĕç пăлхав пулмалла терĕç... хывăх вĕçтерсе çӳрерĕ Каюра Тимахви. Хăй йытă çыртнипе вилсе кайрĕ, Лявукĕ таçта çапкаланса çӳрет.

— Кунта эпĕ, Çеркки пичче! — пĕтĕм сассине пухса кăшкăрса ячĕ Лявук, тăма тăчĕ те выртрĕ. — Чăнах та кунта! — терĕ.

Çеркки хăра-хăра мунча алăкне уçса пăхрĕ.

— Мĕн пулчĕ сана, Лявук?

— Хам та пĕлместĕп, аран сывласа выртатăп. Шăнса пасăлтăм пулас.

Çеркки юлашки кунсенче кăмăлĕ енчен типĕ пичке пекех шултăркаса кайрĕ, аяк пĕрчисем хушшинчен çил вĕрсе кĕнĕ пек, ӳпке-пĕвере шăнтнă пек туйăнчĕ. Пухура хунă тырра икĕ кун хушшинче парса татрĕ, çынсенчен кивçен лаша илсе хăвăрт турттарчĕ, мĕншĕн тесен Хĕр-Ваçкапа унăн тусĕсем пырса ухтарĕç, тĕпсакайĕнче пăнтăхса ларакан Энтрине хĕвел çутине туртса кăларĕç, ашшĕне те пуçĕнчен шăлса ачашламĕç, тесе хăраса ӳкрĕ. Энтри ытла тулхăрса кайрĕ, хирĕçрех пĕр сăмах каласан та, кăмăлĕн кĕске туртине кура, çĕçĕпе пусса пăрахас пек хаяр пăхса илет, тĕттĕмре сарăхса кайнă куçĕсем чăхха курнă тилĕсем пек пăхкалаççĕ. Çич инкек пур çĕре тата тепĕр инкек килсе тухрĕ — тарса çӳрекен Лявук унăн мунчине кĕрсе выртнă, чирлесе кайнă. Мĕн тумалла унпа? Ял халăхне тытса памалла-ши? Ун пек хăтлансан, Чишма пуянĕсем те, ытти пуянсем те Çеркки ятне юпа çине картласа хурĕç, пăлхав вăхăтĕнче çурчĕпе пĕрле хăйне те çунтарса ярĕç.

— Ытла çутăлса çитиччен, Лявук шăллăм, сана ăçта та пулин пытарам, — терĕ Çеркки, ăна хулĕнчен тытса тăратрĕ. — Пӳрте кĕрер-ха.

Лявука çавăтса пымалла пулчĕ, пусма çинче такăнса ӳкнĕ чух та ăна Çеркки хулĕнчен çĕклерĕ, пӳртĕнче алăк патĕнчи сак çине лартрĕ те кĕрĕкне хыврĕ.

— Эх, Çеркки пичче, кĕтетĕп те кĕтсе илейместĕп. Хăçан пирĕн чан çапĕ-ши? — терĕ Лявук, пăтранса кайнă куçĕсене чарчĕ, нумай пăхса тăраймарĕ, усăнса анакан хупанки айне пытарчĕ, стена çумне тĕлĕрнĕ пек тайăнчĕ.

— Мĕнле чан çинчен калаçатăн çак эсĕ, шăллăм?

— Мĕнле чанĕ паллă. Пăлхав пуçлантăрччĕ, — Лявук вăйсăр сасăпа каларĕ.

— Кам унта? — илтĕнчĕ тĕпсакайĕнчен пĕр сасă.

— Эпĕ, Лявук.

Çав самантрах тĕпсакай хупкăчĕ çĕкленчĕ, лапсăркка çӳçлĕ Энтри сиксе тухрĕ.

— Мĕнле пурнăç, Лявук, — терĕ вăл, кукăрăлса кайнă Лявука алă пачĕ.

— Пурнăç пĕтрĕ ĕнтĕ, Энтри тусăм, пĕр пăрăнăç кăна тăрса юлчĕ. Эх, виличчен урама сиксе тухасчĕ...

— Акă мунча кĕрĕпĕр те, чĕрĕлĕн! — кăшкăрсах каларĕ Энтри, хăй пек таркăн çын килни ăна килне уяв ташласа кĕнĕ пек туйăнчĕ.

— Эсир пытанăр. Ирхине хапхана питĕрсе ларсан, илемсĕр пек, — терĕ те Çеркки хул хушшине хăйăсем хĕстерсе тухса кайрĕ.

Вăл мунчара чылай вăхăт ларчĕ, сӳнекен вута вĕркелерĕ, хăйăсем пăрахрĕ, хурана шыв тултарса, чулсем çине лартрĕ. Лявук килсе кĕни асĕнчен каймарĕ, тем инкек сиксе тухас пек хăратса тăчĕ, çавăнпа вăл, икĕ таркăн хăрушă япала шухăшласран шикленсе, пӳртне кĕрсе тухас терĕ.

Алăка уçса ярсанах, тĕпсакайĕнчен Энтри тухрĕ те, Лявук тумтирĕсене ашшĕне тыттарса, пăшăлтатса каларĕ:

— Пĕтрĕмĕр, атте. Вăл, тĕпсакайне антарсанах, тăнне çухатрĕ те аташма тытăнчĕ.

— Мĕн пулнă ăна, ачам? — вĕри сывлăшне пĕрĕхсе кăларчĕ ашшĕ.

— Вĕри чир, тиф! — терĕ Энтри.

— Ах, — йывăррăн сывласа ячĕ Çеркки.

— Атте, эсĕ çакна мунча кăмакине пер, çунса кайтăр! — терĕ те Энтри каялла тĕпсакайне кĕчĕ, хупкăчне хупсах хăварчĕ.

Энтри тĕпсакай хĕррине шăтăк чаврĕ, Лявука унта сĕтĕрсе пырса пăрахрĕ те васкаса кĕреçе хыççăн кĕреçе тăпра пăрахрĕ, çине урипе таптаса пычĕ.

 

19

Ялсенче тĕрлĕ чирсем сарăлнă пирки шкулти ачасене икĕ эрнелĕхе килĕсене ячĕç. Иркка ĕнтĕ çунатлансах кайрĕ, ирхине ирех апат çикелет те урама тухса чупать, ашшĕ хур йăвинчен туса панă пăркут ярăнчăкне сĕтĕрет. Курак тăманĕ шавласа иртсе кайнă хыççăн ытла та ӳхĕрсе вĕрекен çилсем пулмарĕç, сăртсем çинчи юр лăпланса выртрĕ. Хĕвеллĕ кунсенче ачасене çунапа та, пăркутпа та ярăнма питĕ селĕм — ял вĕçĕнчи сăртран хăлхисенче çил шăхăртса анаççĕ, çырман тепĕр енчи сăрт çинелле пăртакçă ăнтăлса хăпараççĕ те каялла шуса чакаççĕ, хăшĕсем ярăнчăкĕсене тĕреклĕ тытса пырайман пирки пăш та паш сирпĕнсе каяççĕ, кăпăш та çемçе юр çинче кăшкăрашса выртаççĕ.

Иркка килне йĕп-йĕпе таврăнать, тăли-çăпатине кăмакара типĕтет, ытла нумай ярăннипе çаннисем чавса тĕлĕнче çĕтĕлме ĕлкĕрнĕ сăхманне пукан хыçне çакать те пуканне кăмака çумне лартать.

Кĕтмен çĕртен çанталăк çемçелсе килчĕ, кăнтăр енчен вăштăр-вăштăр ăшă çилсем вĕркелерĕç, хирсенче сăрт тăррисене унта-кунта хуратса хăварчĕç, хуралтăсем çинчен сарă тумламсем ӳксе тăчĕç. Ачасем хăйсен ярăнчăкĕсене тĕпĕсем ирĕлсе каясран шурă юр çине ларта-ларта хăварчĕç, урамсенче сиккелеме, пĕрне-пĕри юр чăмаккисемпе перкелеме тытăнчĕç. Иркка Ямшăк Михали çурчĕ умĕнче Вилюка хӳтерсе пыратчĕ; Хĕлле — Хĕлип, çулла — лĕпĕш килкартинчен сиксе тухрĕ:

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн