«Алӑри тӗкӗрпе те, «Эп вӑл эп пулатӑп» теекен Фихте майлӑ философ пулса та ҫын ҫуралмасть, ҫавӑнпа вӑл малтан, тӗкӗр ҫине пӑхнӑ пек, тепӗр ҫын ҫине пӑхать. Павӗл ҫын хӑй пек ҫын пулнине йышӑнсан кӑна Петӗр ҫын хӑйне хӑй ҫын пек йышӑнма пуҫлать. Ҫакӑнпа пӗрлех Павӗл хӑй те, пӗтӗм ун ӳчӗ-пӗвӗпе этем хапин (формин) палӑрӑмӗ пулса тӑрать» [Маркс К., Энгельс Ф. Соч. Т. 23. С. 62.].

Чӑваша ӑнланас ӗҫри танлаштару меслечӗ пирки йӗплесе ҫырнӑ хайлавне Aqabazar (йӗкӗлти, мӑшкӑлҫӑ, ҫынтан кулакан-тӑрӑхлакан… тролль-арҫури хӑраххи) «Кам — Ху?

Далее...

Посчастливилось присутствовать на показе чувашского фильма 1930 г. «Священная роща» (Киремет кати) в кинотеатре Сеспель. Впечатления остались очень хорошие. Благодаря магии кино впервые увидел ожившую чувашскую историю! Раньше много видел старых фотографий и в музеях некоторые элементы деревенской культуры. Но это совсем не то!...

Хотелось отметить два момента…

Во-первых, старые образы ожили, появились эмоции и движения. Дышащие жизнью крестьянские дома, яркие массовки, реальные чувашские типажи и характеры… Ничто так не даст возможность окунуться в ту прошлую жизнь, как в кино снятом в то же время!

Далее...

Никколай Иванччӑ — Николай Иванович Егоров, филологи ӑславӗсен докторӗ, профессор; Витталий Иванччӑ — Виталий Иванович Родионов, филологи ӑславӗсен докторӗ, профессор.

Статья тӗшшине сӑнарлӑн кӑтартни. (хаваслӑ шарж тейӗпӗр, хамӑр ӳкермен пулсан та).

1979-мӗш ҫулхи октябрӗн 27-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗн "Ҫӗнтерӳшӗн" хаҫатӗнче В.Г.Родионовӑн "Чӑваш этноним ӑҫтан пуҫланнӑ?

Далее...

Не мною давно замечено, что объективная и полная история формирования России как федерации национально-государственных образований на обломках бывшей империи еще не написана. На это существует множество причин субъективного и объективного характера.

Один из существенных факторов — это то, что с царских и советских времен в исторической науке установился примат изучения общегосударственных тенденций, а также приоритетное внимание к событиям во дворцах или правительствах.

Далее...

14-мӗш ӗмӗрӗн вӗҫнелле Атӑлҫи Пӑлхарта сасартӑк пурнӑҫ улшӑнса каять. Ылттӑн Урта эмирӗсем килсе тапӑнаҫҫӗ, Атӑл тӑрӑх ушкуйниксем алхасаҫҫӗ, Тамерлан (Уксах Тимур) тустарса тӑкать, вырӑс кнеҫӗсем те ахаль тӑмаҫҫӗ...

Ҫакнашкал тустарусене пула Атӑлӑн сылтӑм ҫыранӗнче 1000 чӑваш ҫеҫ тӑрса юлнӑ имӗш хӑшӗсен шучӗпе. Е — унтан та каярах (?).

Карччынккапа ак ҫапла палӑртма пулать пуль кунашкал лару-тӑрӑва.

Далее...

Кӑҫал Раҫҫей патшалӑхӗ Аслӑ Октябрь революцийӗ тата Нарӑс уйӑхӗнчи пӑлхавӑр пулса иртнӗренпе 100 ҫул ҫитнине паллӑ тӑвать. Ҫавна май хӑшӗ-пӗри вӑхӑт ҫаврӑмӗ каллех тепӗр ҫавра тунӑ тесе ҫак вӑхӑталла тепӗр пӑлхавӑр кӗтет. Анчах ҫӗнӗ революци валли вӑхӑт пиҫсе ҫитнӗ-ши?

Пирӗн халӑхӑн аслӑ ывӑлӗ В.И. Ленин ҫырнӑ тӑрӑх пӑлхавӑрӑн виҫӗ паллине палӑртма пулать: пӗрремӗшӗнчен, ертӳҫӗсем кивӗлле ӗҫлейменни; иккӗмӗшӗнчен, хура халӑх кивӗлле пурӑнасшӑн марри, виҫҫӗмӗшӗнчен халӑхӑн пысӑк пайӗ, ҫав шутра влаҫрисем хӗтӗрнипе те, хӑйӗн хастарлӑхне ӳстерни.

Далее...

Заседание рабочей группы по подготовке учебника истории Чувашии состоится в пятницу, 31 марта 2017 года

Карта.

Было время, когда люди, занимавшиеся в Чувашии исторической наукой и историческим просвещением, являлись сплошь выходцами из чувашских (чувашеязычных) населённых пунктов.

Далее...

Иккӗмӗш ҫавра. Чӗре кӑварне таптакансем

«Эпир хамӑр ӑсласа илме хӑтланнин тӗллевӗ пирки ак мӗн калам: шухӑшлавра пирӗн ансат тата куҫа курӑнман утӑм тума май, вырӑн хатӗрлемелле. Пур-ӑ-нӑҫ (бытие) ҫынна — тӗшши-тупсӑмӗ тӗлӗшӗнчен — хӑйӗн ытамне йышӑнма пултартӑрччӗ. Хатӗрлекен шухӑшлавра кирек епле пӗр шухӑшлӑ шухӑшлав та вырӑнлӑ. Пӗлтерӗш тата усӑ пирки ӑшталанни ҫук кунта. Ку вӑл — ака вӑхӑчӗ. Акаканнисем, тен, ни калча шӑтнине, ни пучах тулнине кураймӗҫ.

Далее...

Пӑлхар хулашӗнчи авалхи чул юпасем упранакан ҫурт.

Атӑлҫи Пӑлхар кунҫулӗ пирки пӗлтерекен ҫӑлкуҫсем нумай. Анчах та ҫав ҫӑлкуҫенчен чылайӑшӗн пӗлтерӗшне эпир, ахаль ҫынсем, ытларах чухне хамӑрӑн хӗсӗк ӑстӑнпа ҫавӑрса илме пултараймастпӑр. Ку — питех те йӗркеллӗ япала. Кашни кун ытти ӗҫре тар кӑларса ӗҫлекен ҫынран урӑххине кӗтмешкӗн те майсем ҫукрах. Ӑҫта унта Атӑлҫи Пӑлхар пирки шута кайма! Чӑн малтанах йывӑр ӗҫре, калӑпӑр, картара тислӗк хырнӑ хыҫҫӑн, ӗшеннӗ ҫанҫурӑма кантарас килет!

Далее...

Дюис Ивлев, математик, профессор

Асаилӳ

Ехрем хуҫа ҫуртне хирӗҫ, Карл Маркс тата Володарский урамӗсем хӗресленнӗ ҫӗрте, тӑватӑ хутлӑ «профессура ҫурчӗ» сарӑлса ларатчӗ. Ҫак ҫуртӑн 17-мӗш хваттерӗнче пурӑнаттӑмӑр эпир. Чӳречерен пӗр енне пӑхсан Атӑл курӑнатчӗ, тепӗр енчен — Будайка ялӗ, вӑл ытла та аякра ларнӑ пек туйӑнатчӗ. Хальхи «Электротавары» магазин пирӗн куҫ умӗнче ҫӗкленчӗ. Вӑрҫӑ умӗн ҫакӑнта иртрӗ манӑн ачалӑх.

Тӗпрен илсен кунта педагогика тата ял хуҫалӑх институтӗнче ӗҫлекенсем пурӑнатчӗҫ.

Далее...