Чӳк уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкарта Чӑваш халӑх ӑслӑлӑхӗпе ӳнерӗсен академийӗн йӑлана кӗнӗ Ҫулталӑк пухӑвӗ пулса иртет. Кӑҫал ӑна Академи президенчӗн Евгений Ерагинӑн 60 ҫулне халалласа ирттерме йышӑннӑ. Президент биографийӗ ЧНАНИ «Хыпарӗсенче», ытти журналсенче пичетленӗ. Е.Е.Ерагин, тӑлӑх ӳснӗ ача, салтакра пулнӑскер, Ялхуҫалӑх институтӗнче инженера вӗренсе тухрӗ те ялхуҫалӑхӗнче ӗҫлерӗ. Тӑван халӑх ӑс-халне пӗлес килнипе Чӑваш патшалӑх университетӗнче хӗрсе вӗренчӗ, ун хыҫҫӑн шкулта вӑрах тӑрӑшрӗ.
Шупашкар районӗнчи Анат Кӗнер вӑтам шкулӗнче кунта халиччен нихҫан та пулман уяв — ачасемпе ашшӗ-амӑшӗсен пӗрлехи «Ӑсталӑх арчисен кунӗ» пулса иртрӗ. Вӑл кун вӗрентекенсемпе вӗренекенсем, кукашшӗ-кукамӑшсем, аслашшӗ-асламӑшсем шкула чӑваш тумӗпе пухӑнчӗҫ. Пурте тӑван чӗлхепе калаҫрӗҫ, пиллерӗҫ, сӑмах каларӗҫ, юрларӗҫ, ташларӗҫ. Уява Шупашкартан пынӑ хӑнасене (Чӑваш наци конгресӗнчен Герольд Никифорова, Вӗрентӳ институтӗнчен Юрий Виноградова, Чӑваш таврапӗлӳҫисен союзӗнчен Сергей Сорокина, «Сувар» фондран Тимӗр Тяпкина тата ыттисене) шкул директорӗ Татьяна Майоровапа вӗренекенсем ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ, кашни класс пӗр-пӗринпе ӑмӑртса уйрӑммӑн хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫпе сӑйларӗ, тӗрӗ-эрешпе, тум-юм кӑтартӑвӗпе савӑнтарчӗ.
Ку кӗҫнерникун, чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш наци музейӗнче Обществӑлла палатӑн ларӑвӗ иртрӗ. Ман унта хутшӑнма тӳр килчӗ. Ку статья — ҫавӑнта илтнӗ шухӑшсем тавра ҫырнӑскер.
Мӗн палӑртас килет? Калаҫакансен ытларахӑш пайӗ (аудиоверсипе, диктофонпа ҫырса илнӗскерпе, кунта паллашма пулать. Юсаман, касман — А.П.) пӗр кун маларах иртнӗ Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗ пирки аса илчӗ. Аса илме аса илчӗҫ-ха вӗсем, анчах та хӑйсен калаҫӑвӗнче темшӗн пӗтӗм «утиала» (Василий атте ун пирки каларӗ) хӑйсем ҫине туртрӗҫ.
«Хыпар» хаҫат пирки пӗр вӑхӑтра шӑв-шав лӑпланнӑччӗ. Ӑна чылай ҫул редактор пулса ертсе пынӑ Алексей Леонтьев вырӑнне Валери Туркай влаҫа ларнӑ хыҫҫӑн Чӑваш халӑх сайтӗнче те, «Правда ПФО» интернет-кӑларӑмра та тем тӗрлӗ шухӑш та палӑртакан тупӑннӑччӗ. Нумаях пулмасть Валери Туркай Чӑваш Енӗн информаци политикин министрне Александр Иванова халалласа сӑвӑ ҫырни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Сӑвӑра Валери Туркай республика шайӗнчи ҫав пуҫлӑха йӗпленӗччӗ. Каярах пирӗн сайт Валери Туркайпа контракт тӑсманни, тӗп редактор тивӗҫне Михаил Арланов пурнӑҫлани пирки хыпарларӗ.
«Пӗркласрисем» халӑх тетелӗнчи пирӗн ушкӑнра вырнаҫтарнӑ ҫак шухӑша сайта та кӗртес килсе кайрӗ. «Пӗркласрисем» халӑх тетелӗнчисем ҫеҫ мар, ыттисем те паллашчӑр тесе.
Паян чӑвашла радио итлесе пӑхрӑм. Шухӑшӗ лайӑх, анчах та чӗрӗк пайне кӑна чӑвашла калаҫаҫҫӗ, ертсе пыраканӗсем чӑваш сӑмахӗсене йӑнӑшпа калаҫҫӗ. Вӗсем пурте тенӗ пек чӑваш шкулӗнче вӗреннӗ (Чӑваш ен хулисене чӑвашах тесе шутлатӑп) чӑваш чӗлхипе литература урокӗсенче 4–5 паллӑ илнӗ. Ҫавах та чӑвашла хырӑм выҫать теме кӑна тӑнлаҫҫӗ.
Заметки с совместного Фестиваля современной чувашской и удмуртской культуры
Итак, широко анонсированный в чувашском Интернете Фестиваль современной городской молодёжной чувашской и удмуртской культуры «Aptӑra-fest» в Чебоксарах прошёл успешно! Организаторы заявляют, что из запланированного и задуманного удалось реализовать примерно процентов 80.
Как нам удалось понять, идея фестиваля зародилась в летнем лагере по изучению чувашского языка «Хавал», который ежегодно проводит в Чувашской Республике одноимённое общественное объединение на природе.
Чӑваш тавраплӳҫисен союзӗн председателӗ Сергей Сорокин вӑй хунипе Станъял ялӗнче 2015 ҫулхи юпан 10-мӗшӗнче кӗрхи сӑра уявӗ пулса иртрӗ. Шурӑ юр ҫинчи ку Кӗрсӑри йӑлтах ҫӗнӗлле кӗрлерӗ. Кун пекки халиччен тата ӑҫта пулнине эпӗ курман та, илтмен те. Пӗтӗм ял хутлӑхӗн халӑхӗ харӑслатса пухӑнчӗ. Чӑнах та, Н.И. Ашмарин ҫырнӑлла «ҫакӑ пирӗн халӑхсем пӗр сӑмахпа кӗр тӑвать» тени пулчӗ-тӑр вӑл.
Малтанах Мускав Мӑнҫулӗ хӗрринчи тӑватӑ башньӑллӑ Чемен карти текен хулаш йӗри-тавра ялҫ-ялӑн йывӑҫсем лартрӗҫ, стан пӳрчӗсене капӑрлатрӗҫ, кӑвайтсем чӗртсе, 16 хуран ҫакса яшка та шӳрпе пӗҫерчӗҫ.
Юлашки вӑхӑтра пирӗн культура шайӗ мӗнле пулни пӑшӑрхантарма пуҫларӗ. Йӗркесӗрлӗхпе темиҫе хут та тӗл пултӑм, ҫавӑнпа шухӑша кайрӑм.
Туй… Лайӑх-ха вӑл. Икӗ ҫамрӑк ҫемье ҫавӑрнинчен мӗн пахи пур? Ӗлӗк ку илемлӗ йӑла пулнӑ. Каччӑ хӗре укҫа парса илни, хӗр юрри, ҫӗнӗ ҫынна тепӗр кунне картлампа шыв йӑттарса, апат пӗҫерттерсе тӗрӗслени… Чӑннипех те хитре. Шел те, халӗ эпир ҫав йӑласене спектакльсенче ҫеҫ курма пултаратпӑр. Халӗ ҫӑмрӑксем туя кафере ирттереҫҫӗ. Пурнӑҫ малаллах каять, ун хыҫҫӑнах талпӑнмалла ҫав пирӗн.
В Чувашском государственном художественном музее на прошлой неделе открылась 5-я Международная выставка дизайна, архитектуры и декоративно-прикладного искусства «Шупашкарт — 2015». Она занимает весь главный второй этаж ЧГХМ.
Организаторы выставки — Союзы дизайнеров России и Чувашской Республики.
Вернисаж открыло эстрадное песенно-танцевальное трио девушек «Дуняша-style» в стилизованных платьях. Они пели на чувашском и русском языках. Затем состоялся показ современных костюмов в национальном стиле.
Чӑваш Республикин Министрсен Кабинетне отставкӑна янӑ хыҫҫӑн республикӑри политика пурнӑҫӗ самай хускалчӗ, вырӑнсене кам йышӑнасси пирки нумай шавларӗҫ. Малтанхи юлать, е ун вырӑнне теприне лартаҫҫӗ? Ҫак ыйту политикӑпа кӑсӑкланакансене чылай хумхатрӗ темелле. Чи кӑсӑк ыйту вара Культура министрне кама лартасси пирки пулчӗ. Чӑваш халӑх сайтӗнче те ҫак тема тавра сахал ма хыпарларӑмӑр.
Чӑн та Костя Яковлева лартни хӑш-пӗр ҫынсен умӗнче самай ыйту ҫуратрӗ.