«Хыпар» хаҫатра Валери Туркай ҫак темӑна ҫӗклес тенӗ. Сӑмахӗ вилтӑприсене тӑванӗсем карталани пирки пырать. Каҫал тӑрӑхӗнче темле те ӗнтӗ, анчах ку йӑла пирӗн патра расна. Пӗр ҫӑвара карталанисем чылай, теприсенче — ҫуккипе пӗрех. Мӗншӗн карталани те маншӑн пысӑк ӑнланманлӑх. Аттепе анне те пурӑннӑ чухне ҫакна йышӑнмастчӗҫ — «карта ан тытӑрах» тетчӗҫ. Тем тесен те сӑнатӑп та юлашки вӑхӑтра карта тытакансем сахал, Туркай калакан «мода» иртсе кайрӗ пуль.

Лайӑх-япӑх?

Карта тытнинче пӗр пӑхсан лайӑх енӗсене те курма пулать.

Далее...

Каллех аваллӑх патне, халӑх культури патне таврӑнса пӑхар-ха. Сӑмахӑм наци музейӗсем пирки, наци ҫурчӗсем ҫинчен кайӗ. Унашкаллине Шупашкарта тӑвас тесе миҫе хут пуҫӑнмарӗҫ пулӗ, ӗҫӗ-пуҫӗ ниепле те уҫӑмланмасть (темле Ясна тата Амазони проектсем патне пырса тухнӑ тата). Шухӑшлан та, ку ӗҫе ытти тӑрӑхсенче хӑвӑртрах пурнӑҫлӗҫ пуль тесе шутлатӑн.

Нумай пулмасть эп корейсен тӗслӗхӗпе паллашрӑм. Унта вӗсен Хахве ятлӑ ял пур иккен, Ҫурҫӗр Кӗнсанри Ӑнтун хули ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ. Ҫак ялта вара кӑнтӑр корейсем хӑйсен йӑли-йӗркипе паллаштарас тесе пӗр пысӑк комплекс йӗркеленӗ.

Далее...

Ҫапларах каланӑ тет паян Путин халӑхсен хутшӑнӑвӗсемпе вырӑс чӗлхи канашӗсен ларӑвӗнче.

Вӗсен унта хӑтлӑ Кремӗлӗнче ҫапла шухӑшлаҫҫӗ пуль те, анчах пурнӑҫӗ пачах урӑххине кӑтартса панине чухламаҫҫӗ-ши вара?

Хисеплӗ Путин?

- телекурав кунӗн ҫӗрӗн чӑвашла тата вырӑсла мӗн чухлӗ ҫынсен пуҫӗсене минретнине танлаштарнӑ-и?

Далее...

Виҫӗмкун эпир Алпарухпа пӗрле хамӑр пӗлекен республикӑри тӗрлӗ кӑсӑклӑ объектсене пӑхса ҫӳреме тухрӑмӑр. Чи малтанах Шупашкар районӗнчи Шоркка ялӗн икӗ арманне кайса пӑхрӑмӑр. Вӗсем пирки эп хам пӗлеттӗм те шыраса тупма йывӑр пулмарӗ.

Армансене илес пулсан вӑхӑт вӗсене самай тустарни сисӗнет. Юрать-ха чи киввине, Ҫатра-Хочахмат енчине, унчченхи ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пуҫарӑвӗпе профнастилпа витнӗ, ҫиелтен кӑштах тирпейленӗ, илемлетнӗ.

Далее...

Чӑваш халӑх сайчӗ тахҫанах саспаллисен коxĕ тӗлӗшӗпе кирилл пайне куҫса. Сӑлтавне эпир кириллӗ шрифтсем нумайланса пынипе ҫыхӑнтарсаччӗ. Енчен те сирӗн компьютерта унашкал шрифтсем ҫук пулсан эсир вӗсене уҫласа илме тата хӑвсамӑр компьютера вырнаҫтарма пултаратӑр.

Меллӗ пултӑр тесе шрифтсене эпир виҫӗ ушкӑна пайларӑмӑр: картлӑ (Serif), картсӑр (Sans) тата пӗрсарлакӑшли (Mono). Уҫласа илмелли каҫӑ статья вӗҫӗнче вырнаҫнӑ.

Картлӑ (30 шт)

Cambria

Charis

Chunk Five Ex

Code2000

Doulos

Forum

Gentium Plus

Heuristica

Liberation Serif

Linux Libertine

Linux Libertine Capital

Linux Libertine Display

Linux Libertine Slanted

Marta

Merriweather

Museo Cyr

MS Mincho

Noto Serif

Palatino Linotype

PT Serif

PT Serif Caption

Roboto Slab

Sreda

Tempora

TeX Gyre Bonum

TeX Gyre Pagella

TeX Gyre Schola

TeX Gyre Termes

Times New Roman

Tinos

Картсӑр (42 шт)

Andika

Arial

Arimo

Bravo

Calibri

DejaVu Sans

DejaVu Sans Condensed

Didact Gothic

Engine

Fira Sans

Fira Sans Heavy

Fira Sans Light

Lato

Lato Hairline

Liberation Sans

Microsoft Sans Serif

ModernH

Movari Grotesque Black

MS Gothic

Museo Sans Cyr

Neris

Noto Sans

Okolaks

Open Sans

Open Sans Condensed

Pfemig

Play

PT Sans

PT Sans Caption

PT Sans Narrow

Resagokv

Roboto

Roboto Condensed

Solomon Sans

Tex Gyre Adventor

Tex Gyre Heros

Tex Gyre Heros Cn

Ubuntu

Ubuntu Condensed

VV Din Display Pro

VV Din Text Cond

VV Din Text Comp Pro

VV Din Text Pro

VV Museo Sans

WeblySleek UI

Xolonium

Пӗрсарлакӑшли (6 шт)

Consola Mono

Cousine

NotCourier Sans

PT Mono

TeX Gyre Cursor

Ubuntu Mono

Уҫласа ил (39М)

Ҫитес кунсенче Мускавра Ҫӗнтерӳ парачӗ иртмелле. Унта Раҫҫей патшалӑхӗ хатӗрлеме пуҫланӑ «Армата» йышши танксене те кӑтартмалла. Нумай пулмасть вӗсен шутне кӗрекен «Армата» танка, «Армата» тата «Курганец-25» БМП-на, «Курганец-25» тата «Бумеранг» БТР-сене ытлашшиех пытармасӑр кӑтартрӗҫ. Мерикканри МИХсенче вара пирӗн ҫӗнӗ танксем ҫӗнӗлӗхсем енчен вӗсен «Абрамсӗсемпе» «Леопарчӗсенчен» чылай лайӑхрах имӗш, лешӗсем кивве юлаҫҫӗ имӗш.

Ак, Assotiated Press мӗн ҫырнинех илсе парар:

Раҫҫейри тата анӑҫри хӑш-пӗр ҫар ӑстисем «Армата» анӑҫри танксенчен лайӑхрах пулни пирки калаҫҫӗ.

Далее...

Хальхи ачасем мӗнлине пӗлместӗп те анчах пирӗн вӑхӑтра шкулта вӗреннӗ чухне чӗлхе таврашӗнчи пӗр вӑйӑ пурччӗ — «сӑ»-пала калаҫасси». Мана хама апи (лит. чӗлхипе — анне :) ) вӗрентсеччӗ. Вӗсем вӗреннӗ чухне апла вылянӑ имӗш. Шкулта вара пӗрле вӗренекенсене вӗрентсеччӗ те пӗр хушӑ самай ҫапла калаҫса ҫӳреттӗмӗр: «Эснэсӗ паснян высныляма туснухатӑн-и?» (чӑвашла: Эсӗ паян выляма тухатӑн-и?). Шифрӗ кӑткӑс мар: пӗрремӗш уҫӑ саспалли хыҫҫӑн «сн» тата ҫав уҫӑ сасса хушмалла кӑна.

Далее...

Л.И. Черкесова

Шупашкар хулин депутатсен пухăвĕн председательне, Шупашкар хулин пуçлăхне

deputats@gcheb.cap.ru

А.О. Ладыкова

Шупашкар хулин - Чăваш Республикин тĕп хулин администрацийĕн пуçлăхне

gcheb@cap.ru

С.В. Легостаева

Чăваш Республикин Прокурорне

prokur@cap.ru

Хисеплĕ Леонид Ильич!

Хисеплĕ Сергей Валентинович!

Далее...

Л.И. Черкесова

Шупашкар хулин депутатсен пухăвĕн председательне, Шупашкар хулин пуçлăхне

deputats@gcheb.cap.ru

А.О. Ладыкова

Шупашкар хулин - Чăваш Республикин тĕп хулин администрацийĕн пуçлăхне

gcheb@cap.ru

Хисеплĕ Леонид Ильич!

Хисеплĕ Алексей Олегович

Эпир, Чăваш Республикин наципе культура аталанăвĕн «Ирĕклĕх» халăх пĕрлешĕвĕн пайташĕсем, хамăр ума чăваш халăхĕн хăй ăнланулăхĕпе чăвашлăх туйăмне, культурипе чĕлхине мĕн вăй çитнĕ таран аталантарма тĕллев лартнă.

Далее...

Пил Тымарлан лавккасенче (тӗрӗссипе пур ҫӗрте те) чӑвашла калаҫни пирки, ҫакна пула тӗрлӗ пӑтӑрмахсем сиксе тухни ҫинчен пире Софья Савнеш каласа парсаччӗ.

- Эсир кирек ăçта та чăвашла çеç калаçни пăтăрмахсем кăларса тăратмасть-и?

- Çын чăвашла пĕлмест тĕк ку – унăн ыйтăвĕ. Тăлмачă тыттăр. Лавккара та сутуçăсемпе чăвашла çеç калаçатăп. «Говорите на нормальном языке», - теççĕ лешсем. Çакна пулах вун-вун лавккана çăхав çыртăм.

Далее...

Иртнӗ эрнекун, акан 17-мӗшӗнче Чӑваш Республикин вӗренӳ инситутӗнче «Туслӑх хӗлхемӗ» фестивалӗн черетлӗ ӑмӑртӑвӗ иртрӗ. Унта хутшӑннӑ ачасен пултарулӑхӗпе паллашма сӗнетпӗр.

//шел те, вӑл кун нумай ӳкермелле пулчӗ те пурне те видео ҫине ҫырса илеймерӗм. Видео пахалӑхӗшӗн те каҫару ыйтатӑп — ман ку фотоаппарат видео валли каймасть ҫав (объективне ҫӗннине лартмалла). Тата штативсӑр ӳкерме тиврӗ.

Юлашки вӑхӑтра патриотлӑх пирки чылай калаҫа пуҫларӗҫ. Те чӑн та эпир хамӑр ҫӗршыва юратма пӑрахнӑ, те патриотлӑх туйӑмӗ пирӗн хавшанӑ — хаҫат-журналсем те телекӑларӑмсем те сахал мар ку темӑна хускатаҫҫӗ.

Шел те, илтетӗн-вулатӑн та патриотизм пирӗн ҫӗршывра пурӗ те пӗтӗмпе ҫарпа-хӗсметпе кӑна ҫыхӑннӑн туйӑнать. Ҫӗршыва хӳтӗлеме хатӗр пулсан — эсӗ патриот. Ытти енпе ҫӗршыва ҫӗклес тесе ӗҫлен пулсан — хастар ҫын кӑна, патриот шайне ҫитеймен-ха мӗн.

Анчах капла пӑхсан патшалӑх экономикине ҫӗклекен хастар усламҫӑсем (вӗсем — хӑйсен кӗсьисемшӗн кӑна мар ҫунакансем — ҫук мар, пурах!

Далее...

Паян эпӗ ҫула май «Хыпар» хаҫат редакцине кӗрсе тухрӑм. Арҫук Тарасов патӗнче пултӑм. Кохвӗпе хӑналаннӑ май редакцири сывлӑшпа кӑшт сывларӑм теме пулать. Ҫавна май ҫак статьяна ҫырас шухӑш ҫуралчӗ те.

Валери Туркай «Хыпар» хаҫатӑн тӗп редакторне, тӗп директорне ларнӑранпа Чӑваш халӑх хаҫачӗ (малтан пуҫелӗкӗнче ҫапла палӑртатчӗҫ) хӑйне валли ҫӗнӗ хурмӑ шырать, вулакан патне ҫӗнӗлле сукмак хывать. Улшӑнусем чӑн та пулчӗҫ — хаҫат пуҫелӗкӗ улшӑнчӗ, А2 калӑпӑшпа тухаканскер тытма меллӗрех А3 ҫине куҫрӗ, тавлаштаракан статьясем тухма тытӑнчӗҫ.

Далее...

Кашкăр Иванĕсен Кĕçтенттинĕ шурă хут листине саккăра хутлатса çĕленĕ, кĕсьере чиксе çÿреме хатĕрленĕ типтерне (тетрадьне) малтанхи хут 1906 çулхи çурлан 16-мĕшĕнче çырса хуни паллă. Юлашки тăватă страницăра (80 – 84-мĕш питсенче) тата пĕрремĕшĕнче 11 сасă паллинчен йĕркеленĕ клише çапса тултарнă. Ăна поэтăмăрăн 1957 çулта тухнă çырнисен пуххинче чăвашла «касса тунă саспаллисен чернилпа сĕрсе пичетленĕ ÿкерчĕкĕ», вырăсла «отпечатки букв самодельного шрифта» тесе палăртнă. Асăрхаттарăвĕсене çыраканĕ (Н.

Далее...

(И.С.Максимов-Кошкинскийăн «Константин Иванов»

(«Вĕри юнлă çемçе чун» спектакль паянхи куракан куçĕпе)

К.Иванов çулталăкне халалласа кăçал республикăра чылай мероприяти иртет. Чăваш патшалăх академи драма театрĕ те хăйĕн кураканне парне турĕ – мартăн 26-мĕшĕнче «Вĕри юнлă çемçе чун» спектакль кăтартрĕ. Драмăри тĕп сăнар – чăваш поэзийĕн классикĕ Константин Иванов.

Далее...

Ӗненетӗр-и, ӗненместӗр-и — анчах ку чӑн та пушхир сӑнӗсем. Америкӑри Анса-Пӑрака наци паркӗнчи тип ҫӗрсем ҫулталӑкра пӗрре чечекленсе илеҫҫӗ. Ҫак асамлӑхпа паллашма ҫынсем таҫти аякри кӗтессенчен те килеҫҫӗ.

Пушхир ыттисем евӗрлех — чӑнкӑ ту хушӑкӗсем, вилӗ тӑварлӑ ҫӗр. Чӗрчунсем те ҫуккипе пӗрех кунта. Ҫӑмӑл мар вӗсене кунта кун кунлама. Кунашкал вырӑн чӑн-чӑн ҫулҫӳревҫӗсене кӑна — хӑйсемшӗн мӗн те пулин ҫӗнни уҫакансене, йывӑрлӑсенчен хӑраманскерсене — илӗртме пултарать. Анчах та нарӑспа ака уйӑхӗнче ҫак вырӑна лексен кунти асамлӑх хуть те камӑн чӗрине те тыткӑнлама пултарӗ.

Далее...

Текст ҫырнӑ чухне йӑнӑш тӑвасси часах пулать. Уйрӑмах тӗнче тетелӗ валли ҫырнӑ май — унта хаҫатри пек тӗплӗн тӗрӗслемеҫҫӗ. Пирӗн сайтра опечаткӑсем чылай пурри пирки те сахал мар каланӑ пире — кӑна эпир йышӑнатпӑр, анчах йӑнӑшӗсене ятарласа туманни ҫинчен каласа хӑварасшӑнах. Тӗнче тетелӗ валли текста хӑварт ҫырмалла — информацие часрах ҫитерме тӑрӑшмалла. Ун пек чухне вара пӗрре-иккӗ вуласа тухан пулин те хӑш-пӗр кӑлтӑкӗ куҫран тарать-таратех.

Паян, кулӑш кунӗнче, эпир сире ҫав вӑхӑт хушшинче пухӑннӑ кулӑшла е мӗнпе те пулин кӑсӑклӑ опечаткӑсемпе паллаштарасшӑн.

Далее...

Тӑван чӗлхе кунӗ ячӗпе эпир — Чӑваш халӑх сайчӗ — уҫӑ ҫыру ҫырнӑччӗ. Черкессов ячӗпе. Вулайманнисем унпа кунта паллашма пултараҫҫӗ.

Хайхи ӗнер Раҫҫей Почти ман пата Черкесов хуравне ҫитерчӗ. Ак ҫапларах вӑл пулчӗ:

Шупашкар хула администрацийӗнче чӑвашла пӗлекенни ҫук пулас, ҫавӑнпа та вырӑсла пӗлменнисем валли хамах куҫарса парам:

Хисеплӗ Николай Алексеевич!

Далее...

Ӗнерхи «Хыпарта» Виталий Родионовӑн «Тăван çирĕ тăванах...» статьине вырнаҫтарнӑ. Унччен Валери Туркая хуравласа ҫырнӑ ҫак статья, аса илтеретпӗр, тӗнче теттелӗнчи «Ирӗклӗ сӑмах» хаҫатӑн чӑвашла версийӗнче кун ҫути курнӑччӗ. «Хыпар» та ӑна пичетлеме хӑват тупни вара халӑха чӑн та ӗнер калаҫтарчӗ теме пулать. Тӗрлӗ версисем ҫуралчӗҫ ҫынсен.

Далее...

Хӑш чухне эпир кунӗн-ҫӗрӗн таҫта васкатпӑр. Ку япӑх мар ӗнтӗ. Кирлӗ чухне вӑл та кирлӗ — ӗҫе вӑхӑтра вӗҫлеме е пысӑк ҫитӗнӳ тума васкани те вырӑнлӑ. Ҫавах та пурнӑҫ урапи темле ҫавӑрттарсан та тӑхтав туса илни пӗрре те пӑсмасть. Ун чухне пӗр-пӗр саманта сӑнланӑ ӳкерчӗке курнипе пирӗн пурнӑҫра вӗт-вак ыйтусем мӗнле нумай вырӑн йышӑннине туйса илетӗн.

АПШ-ри Сӗмитсӑн институчӗ ҫулсерен тенӗ пекех тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗсенче тунӑ сӑнӳкерчӗксен конкурсне ирттерет. Паян сире финала тухнисемпе паллаштарма кӑмӑл пур. Вӗсенче сӑнланнӑ самантсем хӑйсен кӗтменлӗхӗпе чӑн та тӗлӗнтереҫҫӗ.

Далее...