Ку ыйту ахальтен çуралмарĕ-ха ман. Чăваш наци конгресĕн сайтĕнче Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ вĕрентекенĕ, ЧНКн вĕренӳпе ăслăлăх комитечĕн пайташĕ Геронтий Никифоров «Чăваш чĕлхин пуласлăхĕ мĕнле-ши?» статья пичетленĕ. Унта вăл тăван чĕлхемĕр пирки пăшăрханса çырать.

Чăваш чĕлхине ЮНЕСКО пĕтекен чĕлхесен шутне кĕртни паянхи кун вăрттăнлăх мар ĕнтĕ. Темиçе çул каялла ун пек хыпара тĕнче тетелĕнчи шырав тытăмĕсенчен пĕринче акăлчанла кăсăклансан кăна (хамшăн ют чĕлхепе шыраса пулăшаканни пĕр вăхăтра Шупашкар район хаçачĕн редакторĕнче ĕçленĕ Борис Чиндыков пулнăччĕ) ЮНЕСКО сайтĕнче кăна тупайнăччĕ.

Далее...

Халăхăн шухăшне пĕлессишĕн ирттерекен тĕпчевсенчен пĕри шкулта вĕренекенсенчен 40 проценчĕ хăйĕн пĕлĕвне тата патшалăхăн пĕрлĕхлĕ экзаменне ăнăçлă тытасса шаннине палăртнă. 30 проценчĕ хăй пĕлменнинчен ытла ашшĕ-амăшĕ хытă пăлханнине кура экзаментан хăрать иккен.

Чăн та, ывăл-хĕрĕ лайăх паллă илтĕр, патшалăхăн пĕрлĕх экзаменĕнче пысăк балл пухтăр тесе ашшĕ-амăшĕ мĕн кăна тумасть пулĕ! Урокра вĕреннине репетитор тытса тепĕр хут ăша хывнине хăнăхса çитрĕмĕр. Вĕрентекенĕсем хăйсем те урок хыççăн тав сăмахĕлле ларса юласшăн мар та, ачасене репетитор тытма сĕнеççĕ.

Далее...

Çиччĕ виç те пĕрре кас тенĕ ваттисем. Нумаях пулмасть Раççейĕн Шутлав палати патшалăх тăкакĕсене перекетлесси мĕн патне илсе çитернине тишкернĕ. Лару-тăру начарланнине аудиторсем вĕренӳ, культура та сывлăх сыхлав сферисенче асăрханă. Хыснана перекетлеме ăнтăлнине пула çынсем вулавăш, ача-пăча пахчисен тата ытти вĕренӳ учрежденийĕсен пулăшăвĕпе усă курайми пулса тăнă имĕш.

Кремьлте капла лару-тăру иккенне пĕлеççĕ иккен. РФ Шутлав палатин пĕтĕмлетĕвне илтнĕ хыççăнах çĕршыв Президенчĕн пресс-секретарĕ Дмитрий Песков доклада тишкерессине пĕлтернĕ.

Далее...

Камăн мĕн шухăш пулĕ те, Мускав облаçĕнчи Шатура хулинчи 51 çулти вĕрентекенĕн юрату шухăшĕ пулнă. Вăл 14 çулти арçын ачана кăмăлланипе ăна хаклă парнесем туянса панă, ачан сăнӳкерчĕкне ĕç сĕтелĕ çинче тытнă. 14-ри яш пĕр класра вĕренекен пикепе тĕлпулнине илтсен ăна вĕлерес шухăш патне пырса çитнĕ. Халĕ хĕрарăма арестленĕ.

Кун пек шăв-шав çĕкленнĕ хыççăн шкулта камсене ĕçлеттересси пирки ыйту сиксе тухать. Пуçĕ сывă çын 14 арçын ача çумне çулăхма пултарĕччĕ-ши?

Далее...

Кашкăр Иванĕсен Кĕçтенттинĕ шурă хут листине саккăра хутлатса çĕленĕ, кĕсьере чиксе çÿреме хатĕрленĕ типтерне (тетрадьне) малтанхи хут 1906 çулхи çурлан 16-мĕшĕнче çырса хуни паллă. Юлашки тăватă страницăра (80 – 84-мĕш питсенче) тата пĕрремĕшĕнче 11 сасă паллинчен йĕркеленĕ клише çапса тултарнă. Ăна поэтăмăрăн 1957 çулта тухнă çырнисен пуххинче чăвашла «касса тунă саспаллисен чернилпа сĕрсе пичетленĕ ÿкерчĕкĕ», вырăсла «отпечатки букв самодельного шрифта» тесе палăртнă. Асăрхаттарăвĕсене çыраканĕ (Н.

Далее...

Ĕнтĕ нумай çул хушши ăнăçлă вĕренÿ системине пĕр сăмахпа чĕнме пулать - Финлянди. Тĕнчери нацилле çĕршывсене тĕпчесе тунă вулама-çырма тата хутла пĕлнине кăтартакан списоксенче пĕр вĕçĕм мала тухакан халăх вăл.

Хальлĕхе Финляндипе тухăçри Китайсем, Сингапурсем кăна ăмăртаяççĕ. Анчах хайхи пĕлÿлĕх çĕршывĕ тепĕр, унччен шутламан, тĕлĕнмелле шухăша пурнăçа кĕртме çине тăчĕ: йăлана кĕнĕ "предмет вĕрентессине" пăрахăçласа ун вырăнне темă вĕрентмелле.

Хельсинки (Helsinki) тĕп хулари çамрăксемпе аслисене вĕрентессишĕн яваплă Лииса Похйолаинен (Lisa Pohjolainen) çаплпа калать: "Эпир пуçарнă çак ĕç Финляндири вĕренÿшĕн пысăк улшăну пулĕ".

Далее...

(Выступление Председателя Центрального совета старейшин Виталия Станьяла на постоянном симпозиуме Центрального Совета старейшин и ЧНАНИ).

Неохватно много теоретических разработок по определению этнической идентичности наций и гражданственности общества, решений о правах коренных народов, деклараций, концепций, политических заявлений о свободе народов и личностей. Имеются также сборники материалов по делам национальностей Чувашской Республики, концепции, договоры и программы государственной национальной политики и бесконечное множество различных публикаций.

Далее...

Красноармейски районӗнче «Хальхи тапхӑрта чӑваш чӗлхине упраса хӑварасси тата аталантарасси: ҫивӗч ыйтусем тата малашлӑх» темӑпа ирттернӗ конференци йышӑнӑвӗ

1. 2014 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Чӑваш Республикин районӗсемпе хулисен чӑваш чӗлхипе литератури тата тӑван ен историйӗпе культури вӗрентекенсен пӗрлешӗвӗсене (ассоциацийӗсене) ертсе пыракансен Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитнине халалланӑ «Чӑваша – чӑваш чӗлхи кирлӗ…» форумӗн резолюцине ырласа йышӑнас.

2. Красноармейски район администрацийӗн вӗренӳ пайне районти пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентмелли сехет шутне сыхласа хӑварма ыйтас.

Далее...

Красноармейскинче пуҫламӑш классенче чӑваш чӗлхи вӗрентме пӑрахаҫҫӗ иккен. Ку хыпара илтсен тӗлӗнсе хытса кайма пулать. Суя пуль ку тетӗн. Чӑваш районӗнче чӑвашла вӗрентме чараҫҫӗ те... Ҫук иккен, чӑнах. Вӗрентӳ пайӗнчи канашлу хыҫҫӑн шкул директорӗсем васкасах вӗренӳ программисене улӑштарма васканӑ: вырӑс шкулӗн пуҫламӑш класӗсенче чӑваш чӗлхин пӗр сехетне те хӑварман, чӑваш шкулӗн 5-мӗш класӗнче чӗлхе урокӗсен шутне чакарнӑ. Ку ҫеҫ те мар: 5-9 классенчи тӑван ен культурин урокӗсене те пӑрахӑҫланӑ. Расписание улӑштарса ҫакма та ӗлкӗрнӗ. Мӗн ку?

Далее...

Нью-Йорк университечӗн Лэнгон ячӗллӗ медицина центрӗн неврологӗсен ҫӗнӗ тӗпчевӗ ҫӗнӗ информацие вӗреннӗ хыҫҫӑн ҫывӑрса илмелле.

Ӑсчахсен сӑнавӗ палӑртнӑ тӑрӑх, ҫывӑрнӑ чухне пуҫ мимин клеткисенче дендрит шилик текен пӗчӗк кӑна мӑкӑрӑлчӑксем нумайланаҫҫӗ те ытти нейронап ҫыхӑнаҫҫӗ. Ҫакӑ информацие синапс урлӑ йышӑнассине, пуҫ мимин клеткисем урлӑ ҫӳрессине ҫӑмӑллатать. Тарӑннӑн е кӑштах кӑна ҫывӑрнӑ чух пуҫ мимин клеткисен хастарлӑхӗ ӳсет. Вӗреннӗ хыҫҫӑн ҫакӑ пушшех те кирлӗ.

Далее...